آشنایی با روش های چاپ

طبقه بندی روش های چاپ در چند گروه معین، موجب می شود که بدون سرگردانی در انواع و اقسام دستگاه های چاپ و تفاوت آنها از نظر ابعاد، کاربرد، تجهیزات جانبی و سطح اتوماسیون و... بهترین گزینه را انتخاب کنیم و بتوانیم درک روشنی از مفهوم چاپ و ساختار همه دستگاه های چاپ به دست آوریم.

این طبقه بندی می بایست طبق اساسی ترین مشخصات روشهای چاپ و نیز به صورتی منطقی و پذیرفتنی ارائه شود.

پیش از این که به معرفی روشهای مختلف چاپ بپردازیم، باید تعریف درستی از چاپ ارائه شود؛ چاپ عبارت است از تکثیر یک نسخه اریژینال متن و تصویر در نسخه های متعدد و روی سطوح متنوع چاپ پذیر.در این تعریف به عمد از به کار بردن واژه مرکب خودداری شده است، زیرا در برخی از روش های چاپ ماده رنگی را تونر یا جوهر می گویند، به خاطر همین احتیاط ها، واژه کاغذ نیز در این تعریف ها به کار نرفته است. هم اکنون به جز کاغذ، روی سطوح پلاستیکی و اجناس متنوع دیگر هم چاپ انجام میشود.

آشنایی با روش های چاپ

روش های بسیار متنوعی برای چاپ روی مواد مختلف و اشیای گوناگون وجود دارد که همچنان در حال تکامل هستند. هر کدام از روش های چاپ برای نیازهای متفاوتی مناسب است، به این معنی که مشاغل می توانند تکنیک چاپی را انتخاب کنند که محصولات یا خدمات آنها را به بهترین نحو برجسته کند. قدیمی ترین روش چاپ شناخته شده به نام حکاکی روی چوب شناخته می شود و شامل کنده کاری یک تصویر بر روی یک سطح چوبی است. از آن زمان تاکنون چاپ بسیار تکامل یافته است، به جای حکاکی دستی روی چوب، می توانید از طیف گسترده ای از روش های پیشرفته تکنولوژیکی انتخاب کنید. در دنیای امروزه انواع دستگاه های چاپ کوچک و بزرگ برای کارهای خاص ابداع شده و مورد استفاده قرار می گیرند.

روش های چاپ ماشینی

بد نیست بدانید که از صفحه ساعت مچی گرفته تا تی شرت و صفحه کلید کامپیوتر و کتاب و روزنامه و ملحفه و پانل روی اجاق گاز و بیل بورد های تبلیغاتی و قطعات صنعتی و انواع بسته بندی ها، همه و همه به نوعی چاپ شده اند. علی رغم تنوع بسیار زیاد دستگاه های چاپ و لوازم و مواد مصرفی و تکنیک های مربوط به چاپ برای هر یک از اقلام بالا، روش های چاپی را می توان در یک طبقه بندی کلی به شرح زیر طبقه بندی کرد:

الف) گروه چاپ های تماسی

در واقع همه روش های چاپی که در گروه چاپ تماسی جای می گیرند، همان روش های سنتی چاپ و اصلی ترین روش های تولید کارهای چاپی هستند که سالهاست قدمت داشته اند و هنوز هم به عنوان روش های عمده چاپ شناخته می شوند. چاپ های تماسی بر اساس نوع فرم چاپ و نحوه انتقال مرکب به چهار گروه تقسیم می شوند:

1. برجسته (مانند لترپرس و فلکسوگرافی)

2. گود (مانند هلیوگراور و پدپرینت)

3. صاف (مانند افست و چاپ سنگی)

4. توری (مانند سیلک اسکرین و استنسیل)

ب) گروه چاپ های غیر تماسی

اصطلاح غیرتماسی از وقتی به کار گرفته شد که روش های چاپ جدیدی ابداع شدند که بدون تماس با مدیا، با فرم چاپ (یا واسطه چاپ)، عمل چاپ را انجام میدهند که در مقایسه با روش های معمول تفاوت دارند. این اصطلاح مربوط به انواع چاپ از جمله سیستم های تونری (مانند فتوکپی که به جای مرکب مایع، با پودر (تونر) چاپ می کند) که در آنها واسطه ای برای انتقال مرکب بر روی سطح چاپی وجود ندارد و انتقال مرکب بر اساس الگوی خاص و روش ویژه ای در نقاط مورد نظر صورت می گیرد. چاپهای غیر تماسی به طور کلی به دو گروه تقسیم می شوند:

1. الکترواستاتیک (مانند فتوکپی و چاپهای دیجیتال تونری)

2. جوهرافشان (مانند پرینتر های جوهرافشان رومیزی، پلاتر ها و چاپگر های لارج فرمت)

روش های چاپ

•     چاپ افست یا لیتوگرافی

چاپ افست روشی برای چاپ توسط صفحه فلزی حاوی تصویر روی مدیا است که رایج ترین تکنیک چاپ برای عملیات در مقیاس بزرگ می باشد و معمولاً برای کارهای تجاری استفاده می شود. می توان از چاپ افست برای چاپ روی کاغذ، کارت، فویل، پارچه یا مواد دیگر استفاده کرد، البته مدیای انتخابی باید سطح صافی داشته باشد. لیتوگرافی رایج ترین نوع فرآیند چاپ است و توسط رابرت بارکلی در انگلستان در سال 1875 توسعه یافت، با توجه به نحوه عملکرد آن، در اواخر دهه 1950، به محبوب ترین نوع چاپ تجاری تبدیل شد.

•     فلکسوگرافی

فلکسوگرافی یک تکنیک چاپ است که از یک صفحه چاپ با شکل های برجسته برای انتقال جوهر به کاغذ استفاده می کند، این روش نیز یکی از رایج ترین انواع چاپ است که برای همه چیز از روزنامه گرفته تا کتاب استفاده می شود. فلکسوگرافی هم برای چاپ متن و هم برای چاپ تصاویر قابل استفاده است، این فرآیند با اجرای یک طرح روی یک صفحه فلزی یا پلاستیکی با استفاده از جوهر آغاز می شود، سپس سطح دارای جوهر طرح را به مدیای انتخابی منتقل می کند، از این روش چاپ می توان روی کاغذ و همچنین پلاستیک، فلز، سلفون و سایر مواد استفاده کرد؛ چاپ فلکسو عمدتاً برای بسته بندی و لیبل و به میزان کمتری برای روزنامه ها استفاده می شود.

•     چاپ دیجیتال

برای انجام چاپ دیجیتال، طرح مورد نظر به صورت دیجیتال به یک دستگاه چاپ تخصصی ارسال می شود که آن را چاپ می کند. چاپ دیجیتال در سال 1989 توسط گری استارک ودر از شرکت زیراکس اختراع شد و اولین بار در نمایشگاه تجاری Seybold در نیویورک به نمایش گذاشته شد. دستگاه چاپ دیجیتال را می توان با قیمت های نسبتاً مقرون به صرفه و تقریباً در هر کجا خریداری کرد، تنها چیزی که برای کار با آن نیاز دارید یک کامپیوتر یا یک تلفن همراه است. دستگاه چاپ سابلیمیشن که به طور عمده برای چاپ رئوی پارچه استفاده می شود، از محبوب ترین دستگاه های چاپ دیجیتال می باشد.

چاپ دیجیتال را می توان به روش های مختلفی انجام داد که دو فناوری بر این روش تسلط دارند:

1-      جوهر افشان: در یک دستگاه چاپ جوهرافشان، تصویری که باید چاپ شود توسط قطرات کوچک جوهر ایجاد می شود که از نازل های یک یا چند هد دستگاه چاپ بیرون می آیند. دستگاه های چاپ جوهر افشان می توانند بر روی طیف گسترده ای از بسترها مانند کاغذ، پلاستیک، بوم، یا حتی درها و کاشی های کف چاپ کنند.

2-      Xerography: در دستگاه های زیروگرافی، مانند دستگاه های چاپ لیزری، تصویری که باید چاپ شود با اعمال بار انتخابی بر روی یک استوانه فلزی به نام درام تشکیل می شود. بار الکتریکی برای جذب ذرات تونر استفاده می شود، این ذرات به مدیایی که روی آن چاپ می شود منتقل می شود.

•     چاپ روتوگراور

در چاپ روتوگراور که به نام گراور نیز شناخته می شود، تصاویر بر روی یک استوانه یا سیلندر چاپ حک می شوند، سپس استوانه از جوهر پوشیده می شود و در نهایت به مدیای چاپ منتقل می شود. چاپ روتوگراور مزایای زیادی دارد، از جمله کیفیت بالای تصویر، توانایی چاپ روی سطوح مختلف و چاپ با سرعت بالا و حجم زیاد. از چاپ گراور برای چاپ کارهایی با حجم بالا مانند روزنامه، مجلات و بسته بندی استفاده می شود، اما این روش چاپ در حال از دست دادن سهم بازار و جایگزینی با چاپ افست و فلکسو می باشد.

•     چاپ صفحه نمایش

چاپ روی صفحه فرآیند چاپ روی سطحیست که جوهر از طریق صفحه مشبک عبور می کند، این روش همچنین به عنوان چاپ سیلک، سریگراف یا چاپ سرگراف شناخته می شود. چاپ صفحه یکی از قدیمی ترین روش های چاپ تصاویر، متن و الگو است، این روش در دهه 1880 اختراع شد. این روش چاپ مزایای زیادی از جمله رنگ های زنده و ماندگار و قابلیت چاپ روی هر سطحی حتی سطوح غیر هموار مانند چوب و فلز و سرامیک را دارد.

چاپ لارج فرمت

این روش چاپ بیشتر برای قالب های تبلیغاتی سنتی و مشاغلی که تبلیغات در مقیاس بزرگ انجام می دهند مناسب است، برای رسانه های چاپی بزرگ مانند روکش های ساختمان، بیلبوردها، بنرها و نقاشی های دیواری، چاپ فرمت عریض بهترین گزینه است. چاپ لارج فرمت با پرس های رول جوهرافشان یا پرس های تخت انجام می شود، دستگاه چاپ فلت بد این امکان را می دهند که محصول مستقیماً روی لایه های ضخیم تر چاپ شود، در واقع یک مرحله از فرآیند را کاهش می دهند، زیرا پرس های رول نیاز دارند که چاپ روی پایه سفت تری نصب شود. چاپ فرمت عریض اغلب برای موارد زیر استفاده می شود:

•     تابلوهای بزرگ به عنوان مثال بیلبوردها، پوسترها، بنرهای وینیل

•     کاغذ دیواری و نقاشی دیواری

•     گرافیک کف

•     لمینیت کردن

پیش از چاپ (آماده سازی)

همه روش های چاپی، قبل از مرحله چاپ، مرحله ای به نام پیش از چاپ دارند، مجموعه عملیاتی که پس از صفحه آرایی و تهیه آرت ورک یا پس از اجرای طراحی، به منظور آماده سازی آن کار برای چاپ صورت می گیرد، پیش از چاپ به حساب می آیند. آخرین مرحله پیش از چاپ، تهیه پلیت (یا فرم آماده برای چاپ) است. "پیش از چاپ" در معنای وسیع خود عملیات حروفچینی و طراحی را نیز شامل می شود و در معنای خاص به آماده سازی فرم چاپ یا عملیاتی که به تولید پلیت می انجامد، اطلاق می شود. آماده سازی در همه روشهای چاپی به صورت سنتی دارای مراحل، عملیات و مواد مصرفی خاص خود بوده و امروزه به تدریج جای خود را به آماده سازی دیجیتال می دهد.

عمده ترین عملیات و مراحل آماده سازی معمولی در همه روش ها عبارتند از: عکاسی، تفکیک رنگ، فیلماژ، فرم بندی و کپی. در آماده سازی دیجیتال، همه عملیات عکاسی، روتوش و فرم بندی، به کمک نرم افزار های پیش از چاپ در کامپیوتر انجام می شود و ظهور پلیت توسط سیستم های کامپیوتر به پلیت صورت می گیرد.