اطلاعاتی درباره پارچه و جلیقه های ضد گلوله

از زمان اختراع انواع سلاح همواره انسان در جستجوی لباسها و زره های مقاوم در برابر آنها نیز بوده است. از زمان اختراع تیر و نیزه و ساخت انواع لباسهای شوالیه ها، تا زمانی که سلاح گرم و تفنگ و هفت تیر نیز اختراع شد، این رقابت همواره جریان داشته است. ولی تولید لباسی برای مقابله با گلوله های تفنگ قضیه به این سادگی نبود و نیازمند تکنولوژی و مواد بسیار مقاوم تر از مواد طبیعی بود تا بتواند جلوی نفوذ گلوله به بدن سربازان را بگیرد.

در راستای همین نیاز، تقریبا از سال 1900 تولید و بافت پارچه ها و جلیقه و لباس هایی از جنس مواد پلیمیری آغاز گردید و این صنعت به مرور همراه با پیشرفت اسلحه ها، پیشرفت کرد. در دهه 80 میلادی صنعتگران توانستند با افزودن مواد و تقویت الیاف آرامید، نوعی الیاف مقاوم تر و بسیار مستحکم‌ تر تولید نمایند. البته در عمل هیچ لباس ضد گلوله و هیچ جلیقه ای نمی تواند ادعای ضد گلوله بودن کامل کند و این پارچه ها و لباس ها همیشه در برابر برخی انواع فشنگ ها و گلوله ها آسیب پذیر هستند.

پارچه ضد گلوله Bulletproof Fabrics

ساده ترین رویکرد برای افزایش استحکام هر چیزی، افزودن یک محافظ صفحه فولادی ضخیم (یا هر فلز دیگری) می باشد که موثر است. اما گاهی اوقات اضافه کردن وزن نتیجه قابل قبولی نخواهد داشت، به عنوان مثال اضافه کردن پوشش فلزی با وزن زیاد به زره یا لباستان آن را سنگین، کند، غیرقابل کنترل و بی فایده می کند. در واقع بهتر است پارچه ضد گلوله را پارچه های مقاوم در برابر گلوله نامید نه ضد گلوله، چونکه این نوع پارچه ها تا اندازه مشخصی فشار وارد شده توسط گلوله را تحمل میکنند و آن را در کل لباس یا جلیقه توزیع می کنند. در صورتیکه سرعت و قدرت گلوله از حدی بیشتر باشد، این نوع پارچه کارایی کامل خود را از دست خواهد داد. عموماً اگر گلوله جنگی نوک تیزی داشته باشد از جلیقه ضدگلوله عبور میکند و یا حداقل تا حدودی به بدن فرد آسیب وارد میکند .

یکی از پایه های اصلی بافت پارچه های ضد گلوله، الیاف آرامیدا (پلی آمید آروماتیک) میباشد. آرامیدا نوعی الیاف مصنوعی پلیمری است که در برابر حرارت و ضربه بسیار مقاوم میباشد. از این الیاف در صنایع هوافضا، نظامی، برخی سوپر ماشین های اسپرت و لاستیک‌ سازی استفاده می شود. در الیاف آرامیدا مولکول های زنجیره ای با قدرت و شدت در امتداد محور فیبر قرارگرفته و پیوندهای شیمیایی بسیار محکمی را باهم ایجاد می نمایند. پارچه های ضد گلوله با این الیاف همچنین در برابر آتش نیز مقاومت هستند و گاهی تا دمای 2000 درجه سانتیگراد ذوب نمی شود؛ به خاطر همین ویژگی، علاوه بر کاربرد فراوان این نوع الیاف در تولید لباس های ضد گلوله، از آن در تولید عایق های حرارتی و الکتریکی نیز استفاده میشود.

جلیقه ضد گلوله Bulletproof Vest

لباس های ضد گلوله یا جلیقه های ضد گلوله یا بالستیک لباس هایی هستند که به طور خاص برای محافظت از پوشنده در برابر ضربه گلوله های اسلحه گرم به اندام های حیاتی بدن طراحی شده اند. این ماده اساساً با جلوگیری از نفوذ گلوله های پرتابه و قطعات کوچک مواد منفجره، با جلوگیری از نفوذ آن به بدن کاربر، ضربه گلوله های پرتابه و قطعات کوچک را جذب کرده و کاهش می دهد. لباس ضد گلوله به طور کلی بر روی نیم تنه پوشیده می شود، این لباسها در نسل های جدیدتر با لایه بندی الیاف بافته شده از پارچه های ضد گلوله با صفحات بالستیک از فلز، صفحات پلی اتیلن یا سرامیک درون آن ساخته می شود.

جلیقه ضد گلوله که عموماً در کنار سایر اجزای حفاظتی توسط نیروهای پلیس، محافظان امنیتی، سربازان رزمی و شهروندان برجسته و غیره پوشیده می شوند، گلوله را با گسترش نیرو و کاهش سرعت آن از طریق اصطکاک، می گیرند و تغییر شکل می دهند.

ویژگی های پارچه ضد گلوله

رایج ترین پارچه های مورد استفاده در تولید جلیقه ضدگلوله، کربن و شیشه هستند، اما سومین گزینه هم وجود دارد که انتخاب مناسبتری می باشد، آرامید که در واقع خواص بالستیک بهتری دارد. الیافی که متا آرامید یا کولار نام دارد، الیاف اصلی تشکیل دهنده جلیقه های ضد گلوله امروزی به حساب می آید. برخی از ویژگی های این الیاف کولار عبارتند از:

•     مقاومت در برابر سایش و خوردگی

•     مقاومت در برابر حلال‌های آلی و شیمیایی

•     نارسانا بودن و عدم انتقال جریان برق

•     مقاومت بالا در برابر ذوب شدن و آتش گرفتن به دلیل پایداری در دماهای بالا

•     مقاومت در برابر اشعه ماورای بنفش

•     مقاومت در برابر باکتری و عرق کردن (در انواع جدید با تکنولوژی نانو)

از نظر مقاومت کششی الیاف کولار پنج برابر مقاوم تر از فولاد است و همانطور که قبلاً هم گفتیم، یکی از بیشترین کاربردهای الیاف کولار، ساخت پارچه و جلیقه های ضد گلوله است. البته در سالهای اخیر این الیاف با تکنولوژی نانو بهینه سازی هم شده و  خواصی مثل ضد آب و ضد باکتری بودن و مقاومت در برابر اسیدها و حلال های شیمیایی نیز به آنها افزوده شده است.

نگهداری از پارچه و جلیقه ضدگلوله

 نگهداری از این نوع پارچه ها و جلیقه ها کمی مشکلتر بوده و نیاز به دقت بیشتری نسبت به پارچه های عادی دارد. پارچه های ضدگلوله هم مانند بسیاری از محصولات صنعت نساجی، تاریخ مصرف و عمر مفید دارند؛ بهترین بازدهی پارچه ضد گلوله پنج سال بعد از تاریخ تولید است. پارچه های ضد گلوله را هم مانند سایر پارچه ها باید در طول زمان شستشو داد تا علاوه بر تمیزی، از پوسیدگی آنها جلوگیری شود، بعد از شستشو باید آنها را بصورت صاف و آویخته خشک نمود تا خاصیت آنها کم نشود.

هر گونه چروک و تاشدگی باعث کاهش مقاومت پارچه در برابر فشار ورود گلوله خواهد شد؛ در صورت خیس شدن ، مقاومت پارچه ضدگلوله کاهش پیدا خواهد کرد، چونکه تار و پود این پارچه ها خشک و ثابت است، بنابراین افزایش وزن فرد استفاده کننده و سایز فردی که جلیقه ضد گلوله را استفاده می کند باعث کشسانی بیشتر و کاهش مقاومت در برابر نفوذ گلوله به درون پارچه خواهد شد.

لباس ضد گلوله ای که یک بار مورد اصابت گلوله قرارگرفته، نباید مجددا مورد استفاده قرارگیرد، زیرا پارچه ضدگلوله قابل تعمیر و رفو نیست. تقریبا تمامی پارچه های ضد گلوله در برابر اجسام تیز مانند چاقو، سرنیزه و حتی تیرهای کمان مقاوم نیستند و این تصور که با پوشیدن آن فرد کاملا محافظ میگردد خطرناک است. در بسیاری موارد هم با اینکه جلیقه ضد گلوله از نفوذ مرمری فشنگ به بدن فرد و آسیب جدی جلوگیری میکند، ولی به دلیل فشار بسیار بالای وارد شده به بدن فرد دچار کوفتگی یا کبودی وسیع میشود و در برخی موارد موجب بیهوشی و یا حتی شکستگی دنده ها نیز میگردد؛ به همین دلیل هرگز تست و امتحان کردن این جلیقه ها در هنگامی که در بدن فرد هستند توصیه نمیشود.

اثر گلوله شلیک شده از کلت کمری، روی پارچه ضد گلوله